जनताको अगाडी राजनितिक दलको केही लाग्दैँन भन्ने उदाहरण हो “बालेन”

काठमाडौं । स्थानीय निर्वाचनमा काठमाडौँबासीहरुले काठमाडौँबाट स्वतन्त्र उम्मेदवारका रुपमा उठेका बालेन्द्र साहलाई ६३ हजार १सय ६७ मत दिएर मेयर पदमा विजय गराएका थिए । काठमाडौँका जनताले स्वतन्त्रका उम्मेदवार बालेन्द्र साहलाई मत दिएर मेयर बनाउँछन् भन्ने कुरा कुनै जिल्लाका जनताले सोचेका थिएनन् । काठमाडौँ त्यस्तो ठाउँ हो जहाँ ४० वर्षसम्म एमाले र काँग्रेसले राजनिति गर्दै वा चुनाव जित्दै आएका थिए ।

तर यिनीहरुले काठमाडौँबासीका लागि एउटा सिन्को पनि भाचेँनन् र केही पनि काम गरेनन् । अब एमाले र काग्रेँसलाई जिताएर काठमाडौँ विकसित हुदैँन भनेर थाहा पाएपछि काठमाडौँबासीले स्वतन्त्र उम्मेदवारलाई जिताए । उनलाई मेयर पदमा जिताएसँगै उनको अहिलेको काम देखेर काठमाडौँबासीहरु समेत चखित भएका छन् । काठमाडौँका जनताहरु शिक्षित रहेकाले उनीहरुले काम गर्न सक्ने र विश्वासनीय उम्मेदवारलाई मत दिए र आज उनीहरु अब काठमाडाौको मुहार फेरिन्छ भन्ने कुरामा विश्वास भइसकेका छन्  ।

पछिल्लो समय मेयर बालेन मेयर पदमा जितेपश्चात् एमाले र काँग्रेसले उनलाई असफल बनाउन फोहोरमाथि राजनिति गरे । तर बालेन निराशा नभइ एमाले र काँग्रेसको कोठे राजनितीलाई चिर्दै काठमाडौँको फोहोर उठाएर बन्चरेडाँडामा फाल्न पनि सफल भए र अहिले यी पार्टीहरुले गर्न नसकेको काम पनि गरे ।

अहिले काठमाडौँबासीहरुले बालेनको काममा साथ दिए र बालेनको खुट्टा तान्ने र काममा अवरोध गर्ने यी पार्टीहरुलाई पनिे पाखा लगाए । जनताको अगाडी राजनितिक दलको केही लाग्दैँन भन्ने उदाहरण समेत काठमाडौँबासीले दिइसकेका छन् । अहिले बालेनको विरोध गर्ने व्यक्तिलाई जवाफ बालेनले दिनुपर्दैन उनीहरुलाई बालेनलाई भोट दिने जनताले नै दिन्छन् ।

जनता र राष्ट्रको हितमा काम गप्यो भने विरोधीलाई असफल बनाउन जनताले यसरी साथ दिँदा रहेछन् भनेर अहिले हामी सजिलैसँग देख्न सक्छौँ । बुढोपाकाले भन्ने गर्थे १२ वर्षमा खोला फर्किन्छ । यत्रो वर्षसम्म अस्तव्यस्त रहेको काठमाडौँ अब व्यवस्थित हुन्छ भन्ने कुरा जनताको मनमा अहिले परेको छ ।

२०७५ सालको चुनावमा एमालेबाट काठमाडौँमा मेयर पद विद्यासुन्दर साक्याले जितेका थिए । काठमाडौँ जिल्ला एमाले र काँग्रेसको टक्कर रहेको जिल्ला हो । एमाले वा काँग्रेसको उम्मेदवार जित्नुको साटोमा काठमाडौँमा यसपालि यहाँका बासिन्दाहरुले स्वतन्त्र उम्मेदवार बालेन्द्र साहलाई जिताए । बालेनलाई भोट दिएरलाई चुनाव जिताउने जनताहरु अहिले उनको काम देखेर खुशीले गदगद भइरहेका छन् ।

बालेनले गरेको काम देखेर यसपालि हामीले दिएको भोट खेर गएन भनेर अहिले यँहाका जनताहरु भन्छन् । पछिल्लो समय बच्चादेखि बुढोसमेत बालेनको काम देखेर उनको नै गुनगान गाउने गर्छन् । सार्वजनिक जग्गा कब्जा गरेर फुटपाथमा पसल राख्ने ,सरकारी जग्गा, गुठीका जग्गा, मठमन्दिरका जग्गाहरु कब्जा गर्नेहरु र घर बनाउँदा अण्डरग्रण्डर पार्किङ्ग भनेर नक्सा पास गर्ने र राज्यलाई पनि राजस्व नतिर्नेहरुलाई बालेनले अनुगमन गर्दै कारबाही गर्दै आइरहेका छन् ।

साथै दुई तल्ले घरको नक्सा पास गरेर पाँच तल्ले घर बनाउने वा नक्सा नै पास नगरी निजी घर तथा सरकारी अफिसहरु बनाउने , दर्ताबिना नै व्यापारव्यवसाय गर्ने, सार्वजनिक जग्गा मिचेर घरको पर्खाल बनाउने , विश्वसम्पदा सूचीमा परेका मठमन्दिरको अगाडि ९ तल्ले घर बनाउने , सार्वजनिक जग्गा दुपयोग गर्ने वा सरकारी जग्गाहरु मिलोमित्तोमा कब्जा गर्ने वा आफ्नो नाममा नामसरी गर्नेहरुलाई पनि उनले अनुगमन गर्दे हटाउँदै आइरहेका छन्  ।

त्यस्तै यता सरकारी अफिस वा निजी अफिसहरु बहालमा लगाउने तर घरबहाल कर नतिर्ने वा व्यवसाय गरेर नगरपालिकालाई कर नतिर्नेलाई पनि उनले चेतावनी दिँदै आइरहेका छन् । काठमाडाौमा ७७ ओटै जिल्लाका मानिसहरु बस्छन् र यहाँ नै फुटपाथमा पसल राखेर व्यापार गर्छन् । फुटपाथमा पसल राख्दा भाडा पनि तिनुपर्ने र राज्यलाई पनि कर नतिर्ने पर्ने भएकाले उनीहरुले फुटपाथमा पसल राखेर सहर नै अस्तव्यस्त बनाउँदै आइरहेका छन् । त्यसलाई हटाउन वा पैदलयात्रीलाई सहज गराउन मेयर साहले पछिल्लो समय फुटपाथमा पसल राख्नेहरुलाई हटाउन विभिन्न पहल गर्दै आएका छन् ।

अब फुटपाथमा व्यापार गर्न दिनुहुदैँन र सटर लिएर व्यापार गर्ने गर्नुपर्छ । बाटाको दायाँ, बायाँ वा सरकारी जग्गा भएको  ठाउँमा सवारीसाधन पार्किङ्ग गराएर विभिन्न क्लबहरुले पैसा उठाएर खाने गर्छन् । पसलेहरु पनि सटरबाहिर सामानहरु राख्ने , घरधनीहरुले आकाशबाट परेको पानी वा छतको पानी बाटामा फाल्ने गर्छन् भने यता डिजिटल होटिङ् बोर्डहरु र बाटामा मागेर खाने मानिसहरु पनि यहाँ पाइलैपिछे भेटिन्छन् ।

अब मेयर साहले यी सबैलाई हटाउनुपर्छ र व्यवस्थित सहरको स्थापना गर्नुपर्छ । साथै आफ्नो घरको वरपर आफैँ सफा गर्ने भनेर नीति नियम बनाउनुपर्छ ।

२०७५ सालको उपमेयर, मेयर र वडाध्यक्षहरुले सरकारको मापदण्डभित्र नबनेका घरहरुलाई पनि आर्थिक लेनदेन गरेर घरसम्पन्नताको प्रमाणपत्र दिने गर्थे । कति घरधनीहरुका अनुसार त १ लाखदेखि १४ लाख पैसा दिएर पनि घरसम्पन्नताको प्रमाणपत्र लिएका छौँ ।यहाँका घरधनीहरु घर भाडामा लगाएर एक महिनामा ४० हजारदेखि ३ करोडसम्म उठाउने गर्छन् तर राज्यलाई घरबहाल कर तिर्देनन् । साथै एउटा घर बनाउन घरजग्गा गरेर १ करोडदेखि ४० करोडसम्म लगानी गर्ने तर राज्यलाई त्यो लगानीको पनि कर नतिर्ने  । एक पटक घर बनाएपछि त्यो घरको ६/६ महिनामा पनि प्राधिकरण चेक नगर्ने । काठमाडौँमा सँगै जोडिएको घर एउटा ३ तल्ले हुन्छ भने अर्को १८ तल्लेसमेत हुने गर्छ  ।

भत्किन लागेका घरहरु पनि महंगो भाडामा लगाएको छ । काठमाडौँका खोलाहरु सबै व्यक्तिले कब्जा गरेर खोलामाथि घर बनाइसकेका छन् । काठमाडौँमा लाखौँ सरकारी वा गुठीका जग्गाहरु थिए तर त्योपनि अहिले सबै व्यक्तिको नाममा गएकाले त्यसलाई फिर्ता लिन र खोला मिचेर बनेका घर हटाउन साहले पछिल्लो समय धेरै प्रयास गर्दै आइरहेका छन् ।

साथै यस्तो अस्तव्यस्त रहेको सहरलाई व्यवस्थित बनाउन पनि उनले काम गर्दै आइरहेका छन् । काठमाडौँमा एउटै संस्था वा व्यक्तिले लाखदेखि अर्बसम्म नगरपालिकालाई तिनुपर्ने कर छलेका छन् । यिनीहरुले २० वर्षदेखि व्यवसाय गर्दै आएका छन् तर नगरपालिकालाई कर भने तिरेका छैनन् । अहिले यी सबैको अनुगमन गर्दै साहले यस्ता व्यवसायीहरुलाई राजस्व तिर्न पनि चेतावनी दिएका छन् ।

काठमाडौँका जनताले बालेन्द्र साहलाई मेयर न बनाए तर उनले काम गर्न सक्छन् कि सक्दैँनन् भन्नेमा उनीहरु चिन्तित थिए । तर अहिले बालेनले गरेको काम देखेर काठमाडौँबासीको मात्र ध्यान उनीप्रति नगइ देशैभरिका जनताको ध्यान उनीप्रति नै गइरहेको छ । पछिल्लो समय बालेनको काम देखेर विभिन्न जिल्लाका मेयरहरुले पनि उनको सिको सिकेर काम गर्न लागिरहेका छन् ।

एमाले र काँग्रेसलाई भोट दिने जनताहरु पनि बालेनको काम देखेर अहिले खुशी भएका छन् । अहिले सार्वजनिक सवारीसाधन वा चौतराहरुमा पनि बालेनको गरेको कामका बारेमा नै चर्चा हुने गर्छ । बालेनको काम देखेर जलेका महेश बस्नेतले बालेनको विरोध गरेपनि बालेनले काम गर्न छोडेनन् र उनलाई काठमाडौँका जनताले जवाफ पनि फर्काए  ।

भक्तपुरका जनताले बालेनलाई भोट दिएर चुनाव नजिताएको र हामी काठ्माडौँबासीले बालेनलाई भोट दिएर जिताएका हौँ भन्दै उनीहरु महेश बस्नेतप्रति आक्रोश बनेका थिए । साथै साहले गरेको काम हाम्रो लागि राम्रो छ र उनको विरोधमा केही बोलेमा वा गरेमा हामी काठमाडौँबासीहरु सडकमा उत्र्रिन्छौँ भन्ने बित्तिकै साहका विरोधीहरु दुलोभित्र छिरे  ।

जनताले राम्रो नेता चुनेर भोट दियो भने आफ्नो भोटको पनि सदुपयोग हुने, आफनो पनि नाम आउने र ठाउँको पनि विकास हुने भनेर अहिले बालेनबाट सावित भइसकेको छ । अहिले बालेनको काम देशैभरि वा बाहिर देशमा समेत प्रचारप्रसार भइरहेको छ । साथै अहिले बालेनलाई साथ दिनका लागि बालेन अघिअघि र काठमाडौँबासी पछिपछि लोगेका छन् । साथै महानगरका प्रहरीले पनि काम गरेको देख्दा काठमाडौँबासीहरु खुशी भएका छन् तर अरु महानगरका प्रहरीहरु भने के हेरेर बस्छन् ।

अरु नगरपालिकाका मेयरहरु तलबभत्ता खाने, सरकारी गाडी चढ्ने, व्यापारीहरुसँग कमिशन खाने, राज्यले लिनुपर्ने कर पनि नउठाउने र फुटपाथ व्यवसायी पनि नहटाउने । एउटा उदाहरण नै भन्दा भक्तपुरको सुर्यविनायक नगरपालिकाका मेयर बासुदेव थापाले न सरकारी जग्गा, गुठीका जग्गा खोजेका छन् र न भएकालाई नै संरक्षण गरेका छन् । सूर्यविनायक नगरपालिकाभित्र १० ओटा वडा छन् । यी वडाहरुभित्र रहेका सरकारीजग्गा, गुठीका जग्गा, पार्टीपौवाका जग्गाहरु सबै व्यक्तिको नाममा गइसकेका छ ।

खेतीयोग्य जमिनमा रातारात डोजर लगाएर खण्डीकरण गरेर बेचिरहेको छ र फुटपाथमा पसल र पार्किङ्ग गर्न दिएर हिडन सकिदैँनन् । यहाँ व्यापारव्यवसाय गर्नेहरुले न दर्ता नै गरेका छन् न घरधनीहरुले घरबहाल कर नै तिरेका छन् । साथै यहाँका घरधनीहरु बताउँछन्, यहाँ घरसम्पन्नताको प्रमाणपत्र लिन वडाध्यक्षको आफन्त वा एमाले वा काँग्रेसको कार्यकर्ता हुनुपर्छ वा वडाध्यक्ष, मेयरलाई पैसा दिनुपर्छ ।यहाँ १ लाखदेखि १० लाखसम्म खर्च गरेर घरसम्पन्नताको प्रमाणपत्र ल्याएको कुरा पनि सुनिन्छ । सरकारको मापदण्डभित्र नबनेका घरहरुलाई आर्थिक लेनदेन र भनसुनका आधारमा घरसम्पन्नताको प्रमाणपत्र दिनुचाहिँ गलत काम होइन र  ।

 

सूर्यविनायक नगरपालिकाभित्र बनेका घरहरुको कतिको नक्सा नै छैन र कतिको २ तल्ले नक्सा पास छ भने ४ तल्ले घर बनाएको छ तर अनुगमन शून्य छ । अहिलेपनि यस नगरपालिकाले खेतीयोग्य जमिनमा घर बनाउनका लागि नक्सा पास गरिरहेको छ । साथै यहाँका नगरप्रहरीहरु पनि फुटपाथ व्यवसायी र पार्किङ्ग हटाउन जादैँनन् यिनीहरु जनताले तिरेको करबाट तलबभत्ता खान्छन् र घाम तापेर बस्छन् ।

भक्तपुर जिल्ला उपत्यकाभित्र रहेको जिल्ला हो तर विकास हेप्यो भने जुम्लाको भन्दा नाजुक छ । अहिले भक्तपुर वा सूर्यविनायक नगरपालिकाका जनताहरु हामीले काम गर्न नसक्ने मेयरलाई भोट दिएर जितायौँ भनेर पछताव गर्छन् । ललितपुर महानगरपालिकाले पनि फुटपाथ वा सरकारी जग्गा कब्जा गर्नेहरुलाई हटाउन सूचना जारी गरेर हटाउन थालिसकेको छ र अरु नगरपालिकाले पनि फुटपाथ र सार्वजनिक सम्पत्ति अधिकरण गर्नेललाई हटाउने भनेर काम सुरु गरिसकेको छ तर भक्तपुर सूर्यविनायक नगरपालिका र अरु नगरपालिकाहरुले भने काम नगर्दा जनताहरु हामीले कस्तो व्यक्तिलाई भोट दिएर मेयर र वडाध्यक्ष बनाएछौँ भनेर भन्छन् ।

भक्तपुर र अरु जिल्लाका जनताहरु हामीले दिएको मतको सदुपयोग भएन भनेर आक्रोश भइरहेका छन् । उनीहरु अहिले काठमाडौँका मेयर बालेन जस्तो हुनुपर्छ भनेर भन्छन् । राष्ट्र र जनताको हितमा काम गर्न नसक्ने नेताहरु दायाँबायाँ सुरक्षाकर्मीहरु राखेर हिडछन् तर काठमाडौँका मेयर बालेन एक्लै जनता र राष्ट्रको काम गर्न हिडछन् । यसबाट जनता र राष्ट्रको हितमा काम गर्ने मानिसलाई सुरक्षाकर्मी चाहिँदैन भनेर बुझिन्छ ।  

अबको ४ वर्षमा काठमाडौँको मुख नै फेरिन्छ भनेर काठमाडौँबासीले त थाहा पाइसकेका छन् भने बाहिरी जिल्लाका मानिसहरु पनि अब काठमाडौँ कस्तो हुन्छ भनेर सोच्नमा नै मग्न छन् । काठमाडौँ सुन्दर र व्यवस्थित सहर बनेमा ढिलो भएपनि त्यो सिकोले ललितपुर र भक्तपुर पनि फेरेला । काठमाडौँका मेयर बालेनले अब काठमाडौँ व्यवस्थित, सुन्दर र सफा बनाउँछन् भन्ने कुरा काठमाडौँबासीको मनमा परेको छ ।  

अब नगरपालिकालाई कर नतिर्ने व्यवसायीहरुको दर्ता खारेज गर्नुपर्छ र उनीहरुको चलअचल सम्पत्तिबाट नगरपालिकाले कर उठाउनुपर्छ । साथै सरकारी जग्गा, गुठीका जग्गाहरु व्यक्तिको नाममा गएको सबै फिर्ता गर्नुपर्छ । पानी खाने ढुंगेधाराहरु फेरि पनि स्थापना गर्नुपर्छ । घरधनी वा व्यवसायीहरुले शैचालय प्रयोग गर्न नदिएमा उनीहरुलाई कारबाही गर्नुपर्छ । अब महानगरपालिकाका मेयर कुनै व्यापारी वा दलालीहरुसँग डराउनु हुदैँन र राजनितिक दबाबका कारण पछि हट्नु हुदैँन । फुटपाथमा पसल राख्ने मानिसहरु आफ्नो जिल्लामा नै गएर व्यापारव्यवसायीहरु गर्नुपर्छ । यसरी जताततै व्यापार गरेर सहर अस्तव्यस्त गर्न पाइदैँन ।

अबदेखि काठमाडौँमा सटरलिएर व्यवसायी गर्ने मानिस बस्ने र सटरलिएर व्यवसाय गर्न नसक्नेहरु आफ्नो जिल्लामा गएर व्यवसाय गर्ने गर्नुपर्छ । अब बालेनले फुटपाथ व्यवसायी हटाउनु नै पर्छ र काठमाडौँबासीहरुले पनि यसप्रति उनको साथ दिनुपर्छ ।काठमाडौँमा रहेको अस्तव्यस्त ट्राफिक जामलाई पनि कम गर्ने र एउटै घरमा रहेको १० ओटा बोर्डहरु पनि हटाउनुपर्छ । काठमाडौँमा आकाशे पुल र जेब्राक्रसको पनि निर्माण गर्न आवश्यक रहेको छ ।  

 

 

• Categories
• #सम -सामयिक